Diary | 1960-1961-1962
Witold Gombrowicz
Mooi aan het integrale dagboek van Gombrowicz is zeker in de eerste jaren het uitgangspunt. Wat de man schrijft, dient allereerst om zijn positie te bepalen. Tegenover de wereld, tegenover Polen, tegenover de literatuur. En daarbij neemt hij doorgaans stevig stelling in.
Of Gombrowicz zelf aan de eisen voldoet die hij anderen oplegt, doet er daarbij eigenlijk niet toe. Voor de duur van het dagboek mag hij van mij even onbetwist de beste auteur van de wereld zijn. Ik ga Gombrowicz’ belangrijkste romans er niet nog eens bij pakken, om daar grondig studie van te maken.
Die slag heb ik al eens gemaakt. Wat verhalen herlezen volstaat wel.
In het Pools zijn de dagboeken in drie delen uitgegeven. Niet in éen keer overigens, maar met jaren ertussen; terwijl de voorpublicatie in het tijdschrift Kultura nog liep. Ook wie het blad niet las, kon al gauw het eerste boek van de drie kennen.
Ondertussen veranderde langzamerhand Gombrowicz’ reputatie. Van een onbekend auteur, die zelfs in eigen kring nog marginaal was vanwege alle stennis die hij schopte, kreeg hij ineens vertalingen, faam, en een belangrijke prijs.
Zijn werk was zelfs even in het communistische Polen toegestaan — op het dagboek na dan. Ontving daar juichende kritieken. En werd al snel weer verboden.
En nu rijst de vraag bij mij waarom dat eerste deel van de drie dagboeken zo veel beter lijkt dan de rest. Was dit omdat Gombrowicz zich toen al over alles van betekenis had uitgesproken — waarmee alles wat daarna kwam eerder herhaling was? Ging zijn positie wringen, omdat hij niet meer kon volhouden die eenzame banneling te zijn; en daarmee de ultieme buitenstaander? Werd zijn geluid daarmee wat vals?
Zit de fout bij mij?
[ lees al mijn gedachten over Gombrowicz’ dagboeken hier ]
[x]#10443 fan zaterdag 3 november 2012 @ 10:52:23
