Catch-22 | chapters 33 – 42
Joseph Heller
Begin 2012 herlas ik verschillende van Hašek’s boeken over de lotgevallen van de brave soldaat Švejk. Boeken die door hun vorm en aanpak Joseph Heller’s anti-oorlogsroman Catch-22 sterk hebben beïnvloed.
Eenmaal me van dat gegeven bewust werd een stuk begrijpelijker waarom er in Catch-22 evenmin een directe vijand voorkomt; behalve dan dat het lijkt of het eigen leger ook bij de tegenstander hoort.
Alleen had Hašek tenminste nog éen duidelijke hoofdpersoon in zijn werk. Heller heeft die niet. Weliswaar komt de sympathieke bommenrichter Yossarian als personage met grote regelmaat terug. En is deze in het laatste deel van de roman wel degelijk telkens het middelpunt — waarom zou Nately’s hoertje het anders zo op hem gemund hebben. Maar Yossarian draagt het hele boek niet.
Daarom vermoed ik dat de film Catch-22 weleens beter kon zijn dan het boek. Omdat film nu eenmaal dwingt tot veel simpeler verhaalstructuren — zoals dat een verhaal een duidelijke hoofdpersoon heeft.
Nu vermoed ik slechts dat de roman zo populair kon worden doordat het boek er op het juiste moment was. Omdat de omstandigheden toen rijp waren voor literatuur die nu eens wat afdeed aan alle glorieverhalen die er in en na de Tweede Wereldoorlog verschenen over de dappere Amerikaanse soldaten. De VS had die oorlog nu eenmaal gewonnen — en dat leverde andere boeken dan verschenen in de landen die bezet waren geweest, of verkeerd hadden gekozen.
Pas toen het elders misging werd het tijd om dat beeld van al die heldendom bij te stellen.
Mijn boeklogje over Catch-22 verschijnt ergens volgende week online. Daarin moet ik dan gaan uitleggen waarom de roman zowel een boek is van een teveel, als van een te weinig.
[lees al mijn gedachten over de roman Catch-22 hier]
[x]#10369 fan zaterdag 6 oktober 2012 @ 11:36:48
