it is dochs oars, sûnt 2001

Heeft de cultuur van een land invloed op welke literaire genres er succesvol beoefend worden? Dit is een rijkelijk pretentieuze vraag. Maar ik zou hem niet stellen als er geen duidelijk aanwijsbare reden voor was.

Zo viel me ineens op dat ik op het moment vrijwel alleen Canadese schrijvers aan het lezen ben. Alice Munro. Guy Vanderhaeghe. Mavis Gallant. En zo ik iets gemeenschappelijks over deze auteurs kan zeggen, dan toch dat ze de vitaliteit uit de Amerikaanse verhaalcultuur combineren met een grotere wereldwijsheid. En heel moeilijk is het niet om aan te tonen dat in Canada zowel de VS als de Europa invloed hebben.

In elk geval vind ik het anders moeilijk te begrijpen dat de verhalenschrijvers die mij bevallen vaak uit dezelfde culturen stammen; in taalgebied en tijd.

Duidelijk is dat in Nederland de roman de hoogste status heeft, als schrijversschepping. Maar dat verklaart mij niet geheel waarom er maar zo weinig goede verhalen zijn geschreven in onze literatuur.

Goed, Joost Zwagerman bracht een grote bloemlezing in 2005, om aan te tonen hoe rijk onze verhaalcultuur wel niet is. Alleen mislukte die poging alleen al omdat hij daarin niet het beste verzamelde, maar de verhalen waarmee auteurs zich voor het eerst lieten zien. Terwijl debuut en top toch vrij zelden samenvallen.

En het is ook niet dat ik sommige Nederlandse schrijvers al te lang ken; dat daarom alle verrassing ontbreekt. De verhalen van J.D. Salinger ken ik minstens zo lang als die van Hotz, Hermans, of Biesheuvel. Maar de Amerikaan kan ik wel om de paar jaar herlezen, en daarbij dan dezelfde emotie voelen als de allereerste keer. Zijn Nederlandse collega’s niet.

Alleen Bob den Uyl blijft bij herlezing even sterk. Maar bij hem interesseren me de apart staande verhalen het minst. Hij moet bezig zijn aan dat ene grote verhaal, waarin hij commentaar op zijn leven geeft. Dan is het goed, voor even.