Het duurde dus vier weken voor ik snapte wat Homo Deus voor boek was. Mijn geklaag niets nieuws te lezen, moest simpelweg worden omgedraaid. Nuttiger was het om te kijken waarin dit boek overeenkwam met het vorige, en waar de verschillen in zitten.
En Homo Deus blijkt in de kern gewoon precies hetzelfde boek te zijn als Sapiens, waar helaas alle leven is uitgehaald. Zo werd het betoog éen twee graden abstracter gemaakt, en heeft de schrijver vele malen meer tekst nodig om iets te zeggen.
Dus in plaats van de hele geschiedenis van de mensheid te vertellen, met al die evenementiele aspecten die daar dan bij horen, beperkte hij zich ditmaal in zijn beschrijvingen tot de ideeën die op een gegeven moment domineerden. Wat er nog aan geschiedenis in kwam, blijft hangen op het niveau van het voorbeeld.
Zo is nu het liberalisme leidend, en het kapitalisme daaraan annex. Waarvan dan slechts een enkeling de feilbaarheid wil zien. Waaronder de schrijver dus, die zoals eerder gemeld, vele pagina’s wijd in het boek aan de gruwelijkheden van de bio-industrie.
Homo Deus is kortom een sterk gekleurd ideeënboek, waarvan het in de presentatie toch net lijkt of Harari’s verhaal volkomen voor zich zou spreken. Sapiens was overigens ook al gekleurd; alleen beviel me de eigenzinnigheid van de schrijver toen heel wat meer dan in dit boek.
In Part III pakt Harari bijvoorbeeld zelfs de vraag op of er een ‘vrije wil’ bestaat of niet. Dat aloude wangedrocht uit de filosofie. De afgeleide die zo naar is blijven kleven, als stront aan een deken, nadat de vraag die eraan ten grondslag lag — wat de almacht van God inhoudt voor éen mens — allang zijn betekenis had verloren.
Harari heeft die ‘vrije wil’ namelijk nodig om de mensheid te kunnen reduceren tot een verzameling algoritmen. Volgens hem zijn we niets meer dan dat een verzameling aan software, waarvan de deeltjes enkel op de juiste prikkel wachten om in werking te treden. ‘Vrije wil’ bestaat namelijk niet.
Tja.
Harari’s speculaties in de laatste hoofdstukken over wat de mensheid te wachten staat, waren overigens wel het aardigst aan Homo Deus. Tien procent van het tal pagina’s bood dus nog wat, tegenover die negentig procent aan verveling.
Wel miste ik een heldere terugkoppeling naar die aankondiging uit het eerste hoofdstuk, over welke drie vragen de mensheid in de eenentwintigste eeuw zou willen beantwoorden.
Boeklogje volgt binnenkort.
[ lees al mijn gedachten over Homo Deus van Harari hier ]
