Homo ludens | IX, X, XI, XII
Johan Huizinga

Voor wie eenmaal een hamer heeft, wordt alles een spijker. Ofwel, tot bijna het einde van dit boek meende ik vooral dat Johan Huizinga met die nadruk op dat spel een krachtige nieuwe metafoor had gevonden om van alles mee te verklaren waar eerder nooit een goede verklaring voor had bestaan.

Ook ik heb bijvoorbeeld debatten in de huidige Tweede Kamer vaak genoeg vergeleken met een zielloos spelletje. Zoiets als ganzenborden. ‘Going throught the moves’. Omdat voor de oppositie altijd de put wacht, doordat de regeringspartijen nu eenmaal besloten hebben hun bewindslieden te zullen steunen; maakt niet uit hoe legitiem of waar de argumenten daar tegen zijn; óf hoe onnozel de machthebbers daardoor lijken.

Weet bovendien ook nog niemand wat regeringsbeleid precies uithaalt in de praktijk, omdat daar nu eenmaal geen enkele structurele controle op is.

Maar, Huizinga zag dit dus zelf ook, in éen van de slothoofdstukken, dat hij een heel sterke metafoor gevonden had, die zo makkelijk over alles te projecteren was, dat de werkelijkheid daar geheel onder kan verdwijnen.

Homo ludens eindigt tamelijk in mineur, als een kritiek op een cultuur waarin het spel weg was. Omdat Huizinga constateren moest dat in de negentiende eeuw, vooral onder invloed van al die nieuwe opkomende politieke stromingen, het spelelement in de cultuur verdwenen zou. Om niet meer terug te keren ook.

Zelfs dat de wedstrijdsport zich door vooral Engelse initiatieven ontwikkelde, en zich naar vaste regels voegde, waardoor sporters ineens hun sport als beroep konden gaan uitoefenen, betekende toch allereerst dat alle speelsheid er daardoor uit verdwijnen zou.

Ik vermoed nog éen en ander om dit boek te moeten lezen om iets meer te begrijpen over het cultuurpessimisme van Johan Huizinga — Homo ludens verscheen bovendien in 1938, toen voor velen de vraag niet was óf er een nieuwe oorlog zou komen, hoogstens wanneer.

Boeklogje volgt desalniettemin hopelijk snel.

[ lees hier al mijn gedachten bij Huizinga’s Homo ludens ]


[x]#14206 fan woensdag 13 juni 2018 @ 00:00:00