Help, ik moet met de media omgaan | 03
Wat is nieuws?
De vraag is in drie woorden te stellen, maar over het antwoord zijn bibliotheken vol te schrijven. Het meest opvallend aan wat ons dagelijks als nieuws wordt aangeboden, is namelijk dat wat nieuws heet bijvoorbeeld helemaal niet nieuw hoeft te zijn. Kranten leveren vooral wat gisteren al bekend was. Het avondjournaal somt nog eens op wat in de loop van de dag al dood gekauwd werd, voor wie een beetje oplette. En dan spreek ik nog niet eens over de inhoud, die ook al zo zelden uit iets helemaal nieuws bestaat.
Het lukt volgens mij niet om korte definitie van nieuws op te stellen zonder daarbij éen of andere paradox te introduceren [of zonder in het cynisme van Waugh te vervallen]. Ik strand gauw in een frase als:
Nieuws is al dat wat journalisten vinden dat nieuws is.
Of, als ik me iets preciezer uitdruk:
Nieuws is al dat waarvan journalisten menen dat hun publiek denkt dat het nieuws is.
Spelen daar nog twee andere parameters bij mee.
Het belang van bijna elk nieuwsfeit is relatief, want dit belang wordt altijd afgewogen tegen de rest van het nieuwsaanbod op dat moment. Toen 9/11 de media domineerde, hebben heel wat organisaties slechtnieuwsberichten naar buiten gebracht, die in rustiger tijden grote koppen en belangstelling hadden opgeleverd, maar nu helemaal niet opvielen. Omgekeerd zijn er altijd organisaties die de luwte tussen kerst en nieuwjaar gebruiken om meer belangstelling voor hun luttele nieuwtje te genereren dan ze in drukker tijden hadden gekregen.
Een recenter fenomeen is dat de media steeds meer nieuws brengen dat op zijn best tot de categorie fait divers gerekend kan worden. Drew Curtis, van fark.com, wijt dit aan de opkomst van de nieuwszenders, die 24 per dag gingen uitzenden, maar op de meeste dagen niet genoeg materiaal hadden om al die tijd te vullen. Dus zijn verschillende soorten aan vulling bedacht. En toen bleken zulke vullers én makkelijk te produceren te zijn, en publiek te trekken; waarop de meeste andere media ze zijn gaan overnemen. Dus kwam ik ook vandaag weer op meerdere podia het non-nieuws tegen dat Paris Hilton een erg kort jurkje aanhad toen ze haar website introduceerde.
Maar wie zijn die journalisten dan, en hoe bepalen zij wat vandaag het nieuws wordt?
In Nederland komen journalisten tegenwoordig vrijwel altijd uit eenzelfde mal. Het zijn goed vergelijkbare mannen en vrouwen — blanke jongens en meisjes uit dezelfde maatschappelijke laag — met een vrijwel identieke scholing en kennis. Tegenwoordig wordt op redacties als opleiding vaak al universiteit gevraagd, maar dit betekent eerder dat de mensen die journalist worden nog meer als voorheen op elkaar lijken dan iets anders.
Mediawetenschapper Mark Deuze klaagt in zijn publicaties telkens dat er te weinig nazaten van immigranten op nieuwsredacties werken. Maar deze monocultuur is lang het enige probleem niet waardoor de journalistiek hier leidt aan beroepsblindheid. Dit komt ook door afspraken die nergens op papier staan, en toch door iedereen op dezelfde manier worden nageleefd.
Merkwaardig vind ik daarom dat er zo zelden discussie is over waar het de nieuwsmedia aan ontbreekt. Of omgekeerd, over welke mechanismen toch maken dat de journalisten vooral in meutes jagen; allemaal hetzelfde van belang lijken te vinden, en altijd eerst naar elkaar kijken om uit te maken wat groot als nieuws moet worden gebracht.
Nu goed, toen de LPF onverwacht even heel groot in de Tweede Kamer belandde, en de betekenis van wijlen Pim Fortuyn dus wel geëvalueerd moest worden, kwam er als mea culpaatje van enkele hoofdredacteuren dat ze toch te veel genegeerd hadden wat er in de oude wijken leefde. Maar dat ik dit excuus onthouden heb, tekent vooral dat zulke bezinning op het vak schaars is.
En dus haalt slechts een beperkt aantal onderwerpen het nieuws. Is wat dichtbij gebeurt altijd belangrijker dan veraf. Zelfs al wordt in politiek Den Haag opvallend vaak slechts gediscussieerd over wat anderhalf tot twee jaar eerder al in Brussel werd besloten. Volgens onze parlementaire pers is dit namelijk niet zo. Die journalisten denken ook niet in abstracties, zoals ideeën, of beleidsvragen. Voor hen zijn allereerst de poppetjes van belang, en wat deze hebben uitgekraamd; en of daardoor ruzie is ontstaan.
En dus gaan rampen en ongelukken boven alles. Want daarvan herkennen zelfs journalisten nog dat die afwijken van de status quo. Behalve dan als de ramp zich afspeelt in een gebied waar geen camera aanwezig is, zoals de Congo. Dan bestaat de gebeurtenis niet. En dus heeft elke behoorlijke krant weliswaar pagina’s met nieuws over economie, maar staan daar vooral beursberichten en productaankondigingen op, en wordt er nauwelijks objectief of met inzicht over het bedrijfsleven geschreven.
Daarom zou ik geen krant meer lezen als ik niet zelf ook nog weleens journalist was.
krijgt nog een afrondende beschouwing
[x]#6906 fan donderdag 21 januari 2010 @ 10:51:02
© eamelje.net 2001-2019. Alle rechten voorbehouden
5 kommentaren
eamelje.net op 21 januari 2010 @ 16:18:51
U preludeert prachtig op het slotdeel, van waarschijnlijk komende week. Waarin ik het inderdaad zal hebben over wat de status quo is volgens journalisten, wat die bepaalt, en welke afwijkingen daarvan zij als opmerkelijk genoeg ervaren om met hun aandacht te vereren. Of wat zij daardoor in het geheel niet behappen kunnen.
mies op 21 januari 2010 @ 23:09:36
Nog een voorbeeld van zelfgecreëerde normaliteit die automatisch “nieuws” genereert: een actualiteitenrubriek die minutenlang dooremmert over dat de hulpverlening op Haiti onvoldoende gecoordineerd is. Alsof het normaal is dat tijdens een ramp van zulke omvang hulpverlening gecoordineerd is.
En daarvoor een journalist interviewt als bron, godbetert. Wat zei de muts? Misschien hadden ze toch eerst even overleg moeten voeten, de hulpverleners uit al die landen, in plaats van meteen in het vliegtuig te springen.
Als ze overleg hadden gevoerd, dat mevrouw muts een item gemaakt over dat de hulporganisaties mensen lieten creperen omdat ze zo nodig moesten vergaderen.
Dit is waarom ik nieuws haat, vooral op televisie.
mies op 21 januari 2010 @ 23:10:21
Pardon.
Als ze overleg hadden gevoerd, HAD mevrouw muts…
Branko Collin op 23 januari 2010 @ 10:34:29
http://rhetorica.net/bias.htm geeft een mooi handvat over hoe verslaggeving wordt gestuurd door bepaalde vormen van scheefheid. Hij kijkt alleen naar het nieuws zelf, niet naar de achtergrond van de mensen die het moeten brengen.
mies op 21 januari 2010 @ 15:49:20
Fijne serie. Meest saillant uit dit deel: Nieuws is datgene waarvan journalisten denken dat het afwijkt van de status quo. Een bekende truc is die status quo zelf te scheppen. Zoals: metrolijnen worden binnen budget aangelegd. Waarna de budgetoverschrijding nieuws is. Terwijl de overschrijding eigenlijk de status quo is. Uiteraard bepaalt de journalist dit niet alleen. Anderen zijn nodig voor dit ritueel. Maar creëren van de status quo, of eigenlijk, het gewiekst articuleren van verwachtingen waarmee de gebeurtenissen kunnen worden gecontrasteerd en daarmee tot nieuws kunnen worden gepromoveerd, dat ervaar ik als het hart van journalistiek. Zit ik ernaast?