De canon en de mug | 02
Wat moeten ze dan leren op school? Deze vraag werd me via de e-mail gesteld.
Het antwoord daarop is enerzijds heel simpel, en anderzijds toch ook weer niet. Wat, en hoe, basisschoolleerlingen en scholieren in het middelbaar onderwijs iets van de geschiedenis moeten leren, is in elk geval maar een summier detail. Vast belangrijk omdat het ze iets kan leren over de wereld waarin zij leven, maar lang niet het belangrijkste.
Dat de canon zo extreem veel aandacht krijgt overal, is helaas ook een teken van het niveau waarop in Nederland geanalyseerd wordt. Symptoombestrijding is dat altijd op zijn best. De echte problemen liggen volgens mij heel ergens anders.
Nu heb ik alleen onbewezen theorieën over wat goed onderwijs is. En voor mijn ideeën was een uitgesproken dissident denker als Ivan Illich belangrijk. Maar ik heb het onderwijs inmiddels wel van drie kanten bekeken; als leerling, als docent, en ik heb onderzocht waar lesprogramma’s in tekortschieten op het moment. Die ervaringen samenvattend doet school volgens mij drie dingen:
School leert kennis aan.
School leert vaardigheden aan.
School leert attitudes aan.
Om met dat laatste te beginnen, het aankweken van de juiste houding en mentaliteit gaat in Nederland nog het best. De meeste mensen hier hebben geleerd om op tijd op hun afspraken te verschijnen. Ze betalen over het algemeen netjes hun belastingen, en ze gehoorzamen autoriteiten. Uren zitten ze in vergaderingen, zonder in opstand te komen, aan deze situatie gewend geraakt door al die nutteloos lange dagen op school. En elke ochtend verbaas ik me weer over de talloos veel miljoenen die vrijwillig weer de files vormen; gehoorzaam en gedrild onderweg naar hun werk.
Komt dit nu alleen door school? Natuurlijk niet, maar het onderwijs helpt daar wel stevig in mee. Te goed zelfs, mag niet uitgesloten worden. Zo klaagt de politiek al een paar jaar dat er te weinig ondernemers zijn in Nederland, omdat iedereen veel liever dociel in loondienst gaat.
Dus u raadt het al, het beleid wordt nu om kinderen op school ondernemersvaardigheden bij te brengen. Zo groot is het vertrouwen in de kracht van het onderwijs. Terwijl nergens de zo vanzelfsprekende vraag wordt gesteld of ondernemendheid stimuleren zich wel verdraagt met de ingeslepen mores van het klassikaal onderwijs op makheid te dresseren.
Wat de gewenste kennis en vaardigheden zijn, is nog veel moeilijker aan te geven, ook al wordt geschiedenisonderwijs ineens even heel belangrijk geacht.
Lezen, schrijven, en rekenen moeten. Goed. Maar dat is hoogstens de eerste trits. En dat rekenen lukt al niet eens heel goed, omdat veel van de huidige leerkrachten het niveau missen dit goed te onderwijzen.
Nu trekt dezelfde commissie Van Oostrom van de geschiedeniscanon parallelle conclusies in het toelichtende rapport. Men mag dan wel de wens koesteren kinderen meer over de historie bij te brengen, veel leraren hebben de culturele bagage niet om dit adequaat te kunnen doen.
Een wezenlijke vraag, die daarom wel nooit beantwoord zal worden, is hoe het toch komt dat het ministerie met verreweg de hoogste begroting het lesgeven als baan alleen maar onaantrekkelijker heeft weten te maken de laatste decennia. Waardoor onder de docenten in het middelbaar onderwijs en VMBO de academisch gevormden uitsterven. En hoe komt het dat de Pabo zo’n makkelijke opleiding heet te zijn dat die alleen daardoor al een grote aantrekkingskracht heeft op de domsten en minst gemotiveerden van alle studenten?
wordt vervolgd.
[x]#2163 fan zondag 22 oktober 2006 @ 11:20:26
