[…] De mensen die op dit moment in basale morele kwesties het verschil kunnen maken, kijken vaak liever een andere kant op. Die praten liever veilig in een leesclub over de motieven in een obscure roman, of gaan naar een klassiek concert, en menen dan heel hoogstaand bezig te zijn.
Maar waarom zou dat toch zijn? […]
Meer achtergrondnieuws bij de affaire die onlangs nog terugkwam in Marjolijn Februari’s roman De literaire kring.
Dat boek ging deels over de verantwoordelijkheid van een Nederlandse groothandel, die giftige glycerine naar Haïti doorverkocht als grondstof voor medicijnen. Ook al was bekend dat de glycerine niet zuiver kon zijn — vanwege de lage prijs.
Op Haïti vielen 88 doden te betreuren. Voornamelijk kinderen, die allemaal een vergiftigd hoestdrankje hadden gekregen.
Vorig jaar vielen er door zo’n zelfde vieze levering 365 doden in Panama. En volgens de New York Times is de productie van de onzuivere glycerine vrijwel steeds terug te leiden naar China. Alleen is China iedereen’s lievelingshandelpartner, vanwege de goedkope producten. Daarom blijven sancties tegen dat land altijd uit.
Dit heet: globalisering.
An examination of the two poisoning cases last year — in Panama and earlier in China — shows how China’s safety regulations have lagged behind its growing role as low-cost supplier to the world. It also demonstrates how a poorly policed chain of traders in country after country allows counterfeit medicine to contaminate the global market.
In de VS is nogal wat rumoer over de voedselveiligheid. Omdat ieders favoriete handelspartner China nauwelijks kwaliteitseisen bij de productie hanteert, en overal ter wereld gretig de meest gore troep wordt geïmporteerd. Lekker goedkoop.
Ik kan me niet voorstellen dat dit in de EU niet zo zou zijn. Dat de media er niet over berichten zegt wat dit betreft niets.
Misschien moet Marjolijn Februari’s roman De literaire kring met terugwerkende kracht toch maar het predicaat aanbevolen krijgen, vanwege haar tekening van de omstandigheden waaronder over ons welzijn besloten wordt.
[…] Februari maakt duidelijk dat vaak zo achteloos gebruikte begrippen als democratie, rechtstaat, of desnoods fatsoen wel degelijk ergens voor staan. Dat de inhoud daarvan wel degelijk een mogelijkheid biedt om beslissingen — of het gebrek aan besluitvaardigheid — mee te beoordelen. […]
De Wet van behoud van ellende:
Als éen probleem is opgelost, ontstaat daardoor elders een nieuw probleem.
Ik heb de Wet van behoud van ellende alleen door ingenieurs horen toepassen. Al is deze regel ook in de automatisering bekend. En misschien ligt dit voor de hand. Technici zijn altijd bezig om oplossingen te vinden voor vragen binnen tamelijk gesloten systemen.
Toch ben ik er voor deze vuistregel breder in te zetten.
Bijvoorbeeld ter beschrijving van onze democratie, omdat onder meer de theoretisch historicus Ankersmit geconstateerd heeft dat de afstand tussen de intentie van het politiek handelen en de gevolgen nog nooit zo groot geweest is als nu. Beslissingen komen altijd met onbedoelde bijwerkingen. De ellende wordt niet opgelost, maar verplaatst zich al dan niet in een andere vorm.
Regels worden altijd ook anders uitgelegd als bedoeld is. Uitgewerkte voorbeelden daarvan zullen hier de komende weken nog wel langs komen.
Maar heel principieel ontstaat hierdoor éen van de grootste vragen waar onze samenleving nu voor staat. Weliswaar is dit een wat abstracte vraag, maar toch éen waar ik betrekkelijk weinig over hoor. Waarom bijvoorbeeld hebben wetten in Nederland altijd een onbeperkte duur? Elders wordt bij nieuwe regelgeving na een tijdje gekeken of die voortgezet moet worden, of weer vervalt.
En waarom denken politici zo makkelijk dat het invoeren van nieuwe regels problemen oplost?
Nieuwe regels invoeren, juridiseert de samenleving nog weer verder. Terwijl er nu net een groot verschil is tussen juridische oplossingen en politieke oplossingen. Wordt iets gejuridiseerd, dan is het ineens binair gemaakt. Ja of nee. Aan of uit. Toelaatbaar of strafbaar.
Dit is nogal een probleem als regels onbedoelde consequenties hebben.
Terwijl binnen politieke oplossingen veel meer ruimte is voor het compromis. Of althans, ruimte voor compromissen zou moeten zijn.
Over de juridisering van de samenleving gingen enkele opstellen in de bundel Democratie in verval?. Helaas groeven mij die niet diep genoeg. Wat dit betreft, biedt Marjolijn Februari in de bundel Park Welgelegen meer stof tot overdenken.
boeklog 772: Park Welgelegen
boeklog 773: Democratie in verval?
boeklog 774: Parliament of Whores [dinsdag online]
[…] daarom ook ben ik zo vrij deze dissertatie als een interessante anti-dissertatie te lezen, die misschien zelfs kan worden opgevat als een belediging van de universitaire praktijk. […]
Marjolijn Februari had in 2000 al het inzicht de ideeën van Amartya Sen te onderzoeken. In VPRO’s documentairereeks Tegenlicht kwam de man vanavond zelf aan het woord:
Politici, academici als hijzelf en media zouden het als hun taak moeten zien om burgers instrumenten aan te reiken waarmee ze die nieuwe identiteit vorm (en inhoud) kunnen geven. Daarmee legt Sen tien jaar na Samuel Huntington’s boek The Clash of Civilizations en Paul Scheffers artikel over ‘Het Multiculturele Drama’ het accent terug op ‘beschaving’ en ‘redelijkheid’, in plaats van ‘botsing’.
Het beste wat ik dit jaar las, uit de 301 titels die ik uitkreeg, staat hieronder. Niet om een statement te maken, meer om nog eens te verwijzen naar tekstjes waar ik mijn best op deed, voor soms wel tien minuten.
| All the Trouble in the World | P.J. O’Rourke | 24.7.07 |
| Alle slechte dingen zijn goed voor je | Steven Johnson | 19.10.07 |
| American Dream | Studs Terkel | 16.10.07 |
| Art of Looking Sideways | Alan Fletcher | 13.3.07 |
| Badkamer | Jean-Philippe Toussaint | 3.2.07 |
| Black Swan | Nassim Nicholas Taleb | 26.7.07 |
| Brewer’s Rogues, Villains and Eccentrics | William Donaldson | 21.2.07 |
| Control of Nature | John McPhee | 9.8.07 |
| Donderslagen op muziek | Georg Christoph Lichtenberg | 28.3.07 |
| Ingenieur van de menselijke ziel | Josef Škvorecký | 3.6.07 |
| Motorman | Nyk de Vries | 23.11.07 |
| Nature Via Nurture | Matt Ridley | 10.4.07 |
| Old School | Tobias Wolff | 11.6.07 |
| Oxford Book of Twentieth Century English Verse | Philip Larkin | 9.10.07 |
| Park Welgelegen | Marjolijn Februari | 19.8.07 |
| Reckoning With Risk | Gerd Gigerenzer | 30.1.07 |
| Salt | Mark Kurlansky | 13.10.07 |
| Single Helix | Steve Jones | 14.1.07 |
| Stories of Tobias Wolff | Tobias Wolff | 2.1.07 |
| Stuifzandsamenleving | Kees Schuyt | 20.3.07 |
| Uncommon Carriers | John McPhee | 22.5.07 |
| Waarom vrouwen betere lezers zijn | Herman Franke | 24.1.07 |
De meeste bezochte pagina’s op eamelje.net in 2007 waren:
runners-up: het filmpje met de palings van Achterwerk in de kast, Katja Schuurman bij Zomergasten.
Conclusie: sex sells. En niets van wat ik in 2007 wrochtte kon het publiek massaal bekoren.
De meest bezochte besprekinkjes op boeklog waren in 2007:
Conclusies: een boek dat besproken werd in april 2007 voert de ranglijst aan, voor een boek waarover ik in juli 2006 al schreef. Maar had ik eerder over het Prisma Woordenboek Fries geschreven, had dit waarschijnlijk de lijst aangevoerd.
Daarnet de Maarten! doorgebladerd in de winkel. Dat is het zomernummer van het Historisch Nieuwsblad, vermomd als glossy. Geschat leesplezier: een minuut of tien. En daarom dus niet gekocht;
Bovendien deed Van Rossem de belangrijkste onthulling uit het blad maandag al, in het radioprogramma Kunststof. Hij vindt de Amerikaanse presidentsverkiezingen geen feest meer. En noemt de belangstelling van de Nederlandse media voor het evenement tot nu toe zelfs overdreven;
Nu goed, wie leest wat voor rabiate onzin er nu al over Barack Obama verspreid wordt, kan het niet anders als met Van Rossem eens zijn;
Bij Maarten van Rossem speelt nog iets anders. Die moet ik horen spreken — en dan moet hij ook nog de uitdrukking ‘geen reet’ vermijden als overtreffende trap;
Van Rossem op schrift is doorgaans aanmerkelijk minder uniek. Zelfs al lees ik zijn boeken wel met plezier;
Iedereen heeft het altijd over het TV-programma Zomergasten — de gastenlijst voor dit jaar haalde weer alle kranten — maar ik ben nu al jaren meer geïnteresseerd in een vergelijkbaar VPRO-programma, op de radio;
Het Marathoninterview. Waarvan vanochtend de eerste uitzending was;
En waarin deze zomer alleen vrouwen aan het woord komen. Notitie aan zelf: Marjolijn Februari volgende week. Maar even ook de RSS-feed van het programma bewaren;
George Packer, in reactie op Christopher Hitchens’ hier eerder gememoreerde avonturen met het water-boarden:
The fact that waterboarding is torture forces certain questions on anyone who has supported the war on terror as vehemently as Hitchens and who, in the past, has been far quicker to criticize its critics than its excesses. This is the beginning of an argument with himself—not craven self-denunciation, but a genuine effort to draw out and clarify the hard trade-offs and ideological confusions that the past years have forced on all thinking people. But instead of having this argument, Hitchens places it in the mouths of others:
Packer gaf al eerder verbluffend goed aan waarom ik Hitchens wel in een artikel hier of daar kan lezen, maar nooit meer in een boek. Hitchens’ rijk is de polemiek, en polemieken zijn al snel vermoeiend;
Terwijl de Fransen Quatorze Juillet vieren met een militaire parade op de Elyseese velden, vraag ik me daar toch een paar dingen over af;
Waarom rijden er zo veel gecamoufleerde tankwagens mee in de stoet, bijvoorbeeld?
Tankwagens, in de zin van vrachtwagens die bedoeld zijn om benzine, diesel, of andere olieproducten te vervoeren. Zijn al die overige voertuigen in de parade zulke brandstofslurpers dat back-up maar beter in de buurt kan blijven?;
En ook: waarom doet een militaire parade me altijd zo onweerstaanbaar denken aan een carnavalsoptocht?
Behalve dan dat er een groot gemis aan zwierende rokjes is?
Is het de muziek?
Een groot tal uren aan computerprojecten werken, heeft éen voordeel — zelfs al zijn de inspanningen verder mislukt. Ik ben met mijn podcasts en gemiste radio-uitzendingen weer helemaal bij;
Enige indrukken:
Het marathoninterview met Marjolijn Februari viel niet mee;
Al vind ik het ook wel weer voor haar spreken dat ze niet vreselijk vlot formuleert;
Over Marjolijn Februari op boeklog;
Uit een wat antieker verleden beluisterde ik het interview dat Geert Mak Abram de Swaan afnam;
Prettig daaraan was dat het eerder een gesprek was dan een interview. Al verwachtte Mak wel veel van De Swaan:
Hoe moet het nu verder met Suriname, denk je?
Boeklog besteedde vanzelfsprekend ook aandacht aan het werk van Mak, en De Swaan;
Vrijdag is altijd de rustigste dag in de week op boeklog. Dus valt het extra op als vrijdag ineens uitpakt als de dag met de meeste bezoekers. Vorige week was er sprake van een Marjolijn Februari-effect, vanwege haar marathonterview. En gisteren waren er twee media-effecten;
Martin Bril’s ode aan Jaap van Heerden dwong honderden tot een zoektocht naar wie dat dan wel zijn mocht;
En het marathoninterview met Marte Röling zette ook velen aan tot een speurtocht naar Adrienne Morriën;
Ik meld dit ook omdat het meestal maar raden is waarom een bepaald boeklogje zich ineens in een grote belangstelling mag verheugen;
Boeklog zeitgeist zou niet echt representatief zijn;
De meeste bezoekers komen momenteel binnen op de trefwoorden ‘Fries woordenboek’;
‘Marte Jacobs’ doet het ook goed, en het foutieve ‘Marjolein Februari’ is twee keer zo populair als het correcte ‘Marjolijn Februari’;
En ja, ik houd bij het posten van tekst rekening met spellingsvarianten;
Terugkomend op de “Long tail” van Chris Anderson. In de wetenschappen treedt door internet eerder een omgekeerd effect op. Het nieuwste onderzoek wordt nog wel gevonden en geciteerd, maar verdwijnt daarna al gauw uit beeld;
Minutes later, when the steel ramp of the landing crafts hit the deck, Leis and his 2000-strong battalion stormed the beach, an angst-ridden moment somewhat tempered by the sight of bikini-clad girls, sunbathers, ice-cream vendors and other interested observers, who found the presence of such a large, and fully-armed, body of men a mite bewildering, if not a little exciting.
Mij bereikte een vraag. Of ik een mening had over boekenclubs, en of ik er eventueel iets voor voelde toe te treden tot…;
Nu zijn er boekenclubs en boekenclubs – nog afgezien van de bedrijven die het begrip misbruiken om hun waar te slijten middels abonnementen die nauwelijks meer zijn op te zeggen. Marjolijn Februari heeft nog heel aardig zo’n kring beschreven van mensen die het discussiëren over boeken als alibi hadden om hun zakelijke netwerk te vergroten;
Daar kan ik het nut overigens heel goed van inzien;
En o ja, ook ik heb een tijdje deel uitgemaakt van een gezelschap mensen dat intensief over boeken discussieerde. Misschien hoor ik daar nog wel toe. Maar onze gedachten werden online uitgewisseld. Ik hoefde er mijn huis niet voor uit, en kon in mijn eigen tijd iets meedelen;
Ergens begin deze eeuw bloedde dat initiatief wat dood, in de zin dat er geen nieuwe titels werden voorgesteld;
Boekenclubs draaien, zoals alle clubs, op het enthousiasme van enkele mensen. Meelopers zijn altijd overal te vinden. Maar het gaat erom of er voldoende mensen zijn die initiatieven nemen;
Ik ken mijzelf. Als initiatieven van anderen uitblijven, kom ik al gauw zelf met voorstellen. En dan ontbreekt me al snel het geduld om daarover compromissen te sluiten;
En ik lees al genoeg. Er zijn ook geen boeken die me zo afschrikken dat ik er niet toe zou komen ze te lezen, als er die collectieve dwang van de club niet was;
Zodra een club meer vraagt dan oplevert, is het plezier al gauw weg;
De boekenclub waar ik nog wel lid van zou willen worden, zou dus óf een gezelschap zijn waar ik zakelijk wat aan heb, óf een goed geregeld gezelschap met telkens wel heel verrassende boekenkeuzes;
Een elitair genootschap dus, of een elitair. Voor minder doe ik het niet meer;
Kan de pret nog bedorven worden als er iemand bij zit die meent literatuurtheorie gestudeerd te hebben;
En ja, het is wel degelijk interessant om andermans opinies over een boek te horen. Boeklog toont momentopnamen. Mijn mening kan wel degelijk verschuiven;
Als de hoge cultuur werkelijk – ‘echt’ – van waarde is, en niet alleen maar een speelbal in de handen van belangenbehartigers, zou je verwachten dat de elite een badpak zou aantrekken en die waarde zou gaan uitdragen op de stranden van Chersonissos. Maar het tegenovergestelde gebeurde: de elitekunst werd vooral ingezet om het bestaan van de elite te bevestigen. Er kwam een groot hek om de cultuur; de kritiek werd niet gepareerd, maar ge-delete.
Marjolijn Februari, ‘Geef echte argumenten aan Chersonissos’
groepsdynamiek is zo sterk dat mensen hun bezwaren niet durven uit te spreken, uit angst voor uitsluiting en represailles. Individueel geven mensen grif toe dat de financiering van het hoger onderwijs aan elkaar hangt van perverse prikkels, maar gezamenlijk vinden ze het tegenovergestelde; individueel vindt iedereen alle beveiligingsmaatregelen tegen het terrorisme bizar, maar ons democratische besluitvormingsproces schroeft ze alleen nog maar verder op.
Marjolijn Februari, ‘Waarom we besluiten toejuichen die we stom vinden’
Ooit bracht de codificatie van theoretische kennis een revolutie op gang die voortdavert tot in onze tijd. Nu gaat de slinger de andere kant op en wordt kennis ondergeschikt gemaakt aan het eigen, superieure brein. Daar had ik u natuurlijk graag nog wat voorspellingen over gedaan en prognoses bij gegeven, […]
Marjolijn Februari, ‘Lothario moet hangen’
Diederik Stapel heeft fraude gepleegd, op een schaal die ongeëvenaard is. Terecht wordt daarover streng geoordeeld. Maar nu er zoveel aandacht blijft voor deze zaak begin ik het gevoel te krijgen dat het iedereen kennelijk goed uitkomt één pathologisch geval in de spotlights te zetten en verder te doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is. Terwijl de handel in onzin wijdverbreid is.
Vanochtend werd ik wakker met het gevoel dat ik geen zin had iets te schrijven. Mijn groeiende weerzin tegen onzin maakt dat ik steeds minder schrijf; ik ben langzaamaan de minst schrijvende schrijver van Nederland.
M. Februari, ‘Geen zin’
Boeklog over Februari
Dasselaar over Diederik Stapel
Mensen kiezen in een discussie te vaak eerst een standpunt. Een positie die binnen een bepaald kamp valt, met een eigen levensstijl, een eigen cultuur. Je stapt erin en neemt het hele pakket over, je hoeft vervolgens je standpunt niet meer goed te beargumenteren. Je hoeft je handtekening maar te zetten en je krijgt de hele package deal, inclusief meningen en morele overtuigingen.
Interview Marjolijn Februari [2]
Boeklog over Februari
Al schrijvend worstel ik af en toe met het verschijnsel dat ik langzaamaan weet hoe schrijvers en filmers een gooi doen naar de officiële titel ‘meesterwerk’; ik ken de ingrediënten die daarvoor nodig zijn. Het is onthutsend te constateren hoe vaak zo’n gooi dan ook lukt. Alle hokjes aangevinkt, aan alle verwachtingen voldaan, op alle juiste gevoelsknoppen gedrukt, en ja hoor, daar komt’ie: ‘Meesterwerk!’
Dat bedoelde ik met het begrip kitsch.
M. Februari, ‘Wel erg één op één’
Acties van terroristen vormen een aanslag op onze waarden, zeggen de nieuwsberichten. Na alles te hebben aangehoord weet ik wat onze twee belangrijkste waarden zijn. Hypocrisie en etnocentrisme.
Na de aanslagen in Parijs is de koers van wapenaandelen gigantisch gestegen en die zal blijven stijgen ‘if the Paris attack gives a fillip to rising international sales’, schrijft Reuters. Toename van het geweld is, met andere woorden, goed nieuws voor onze pensioenen.
Maxim Februari, ‘Van een oorlog, zoals bekend, profiteren twee partijen. De nieuwsindustrie en de wapenindustrie.’
hier verschijnt de staat nu eens in vol zicht als de controlfreak die zij is. Ze eist niet alleen ongebreidelde informatie over de burger, ze beslist bovendien welke informatie deze open burger ontvangt. En als dat al niet dictatoriaal genoeg klinkt, dient ze met die censuur ook nog eens een politiek doel: bij bepaalde ‘maatschappelijke geledingen’ verontwaardiging voorkomen. Maar hoe nobel dat doel ook mag klinken, er is maar één manier waarop je zulke verontwaardiging legaal kunt voorkomen. Door burgers álle informatie te geven. Ook over Nederlandse oorlogsinzet die vreemdelingen naar Nederland doet vluchten.
Maxim Februari, ‘Geef alle informatie over de Nederlandse oorlogsinzet’
Ben ik te vertrouwen? Iedereen die luidkeels meningen uit, heeft iets dat hem of haar dwars zit, al zijn het maar ingewikkelde begrippen als feit en openheid. Zo iemand moet je niet vertrouwen.
Ik heb geen plannen voor de oprichting van een politieke partij.
Maxim Februari, ‘De twee zielen, ach, die in mijn borstkas wonen’
Ignorantie is kortom in, onder wetenschappers. Medici spreken over het recht op niet-weten van patiënten. Antropologen wijzen op het belang van geheimhouding in samenlevingen. Je kunt de verborgen waarheid wel boven water halen, zeggen ze, maar haal je dan de belangrijke ervaring van het niet-weten niet overhoop? Moet je onwetendheid niet maatschappelijk serieus gaan nemen, als meer dan de afwezigheid van kennis?
Maxim Februari, Een ‘truth’ samenleving is er nooit geweest
Zodra het gaat om ernstiger onderwerpen dan de verkeerssnelheid vormt dit nieuwe bestuurlijke model zelfs een echte dreiging. Een politiek gevaar. Moxie Marlinspike, de man achter encryptiesysteem Signal, constateert dat straffen volstrekt willekeurig worden uitgedeeld als de strafwet onoverzichtelijk is en burgers daarnaast 24 uur per dag worden gemonitord via telefoons en sensoren. In zo’n model is iedereen wel ooit ergens in overtreding, en dus kan de macht naar believen straffen, „net zo goed als wanneer er geen regels zijn”.
Maxim Februari, ‘Digitaal toezicht op vage regels is bloedlink’
In ons eigen digitale tijdperk denkt de moderne mens het gedrag van de anderen te kunnen voorzien en hun keuzes te kunnen sturen, simpelweg door gegevens te verzamelen over hun blikrichting, hun toetsaanslagen en hun aankoopgedrag. Er zijn geen onoplosbare raadsels, er zijn geen geheimzinnige, onberekenbare machten aan het werk. Alles is beheersbaar. Alles is voorspelbaar.
Maxim Februari, De datahonger van staten en bedrijven zet veel
meer op het spel dan uw privacy alleen
[…] Nederlanders zijn bovengemiddeld vatbaar voor onderdrukking. Met hun Criminaliteits Anticipatie Systeem, hun open gordijnen en hun zeldzame bereidheid het onhygiënische contante geld in te ruilen voor valuta die eerst om legitimatie en identificatie vragen voordat je ze mag gebruiken.
Maxim Februari, Poets het leven niet uit de samenleving
„We leven in verwarrende tijden. Ik denk dat iedereen in Europa voelt dat de veiligheid eraf is. Harder voor jezelf óf harder voor een ander: dat is de keuze op dit moment.”
Anders dan vaak wordt gedacht, zegt Februari, heeft onze verwarring niet met vervlakking door social media te maken. Twitter, Facebook en Instagram zijn niet meer dan „de ballenbak van het internet”. „Er raast een ongekende revolutie op ons af. Deskundigen vergelijken de digitalisering met asbest: zij verspreidt zich op mysterieuze wijze en bijt zich overal in vast. Het zou prettig zijn voor de democratie als wij zouden meekijken en nadenken over wat er gebeurt. Want let wel: het gaat veel verder dan kinderen die alleen nog maar swipen. Het gaat over bedrijven en overheden die gegevens over mensen verzamelen en hen de toegang tot diensten ontzeggen.”
Maxim Februari, in: ‘Het leven is niet goudomrand’
[…] dan is Klont van Maxim Februari dus ineens een roman over die ene onmogelijke vraag, die daarin overigens nooit rechtstreeks zo aan de orde komt. Wat betekent het als data gezien wordt als de olie van de eenentwintigste eeuw? Als het nieuwe goud? […]
[…] De stap die ik namelijk niet begrijp, blijft dat het blijkbaar eerst nodig is om een goed functionerend lichaam te gaan verminken, en op de koop toe te nemen dat daar het eeuwig slikken van medicijnen bij hoort, in de hoop daarmee geestelijk wat gezonder te zullen worden. […]
Het is angst. Het is dwang. Het is het misleide geloof dat je mensen tot perfectie kunt verplichten. Met toezicht. Voorwaarden. Formulieren.
M. Februari, ‘In een gestroomlijnde wereld geen champagne’
Bliuw op ’e hichte fan eamelje.net, troch in abonnemint op ’e RSS feeds.
© 2001–2019 eamelje.net. Alle rjochten foarbehâlden. Lês fral ek boeklog
Design primarily based on work by 
