Glorie en tragiek van het voetbal ~ Eduardo Galeano

► door: A.IJ. van den Berg

Als er geen sport was geweest, hadden televisiebazen sport wel uitgevonden. Wat zeg ik, dat gebeurt natuurlijk ook. Regels worden aangepast om adverteerders te behagen, en kijkers te lokken. In sporten als volleybal is vastgelegd hoe klein de broekjes van de speelsters moeten zijn.

Taal leent zich minder om direct de spanning in de sport weer te geven. Daar zijn alle kranten op maandag tegenwoordig de treurige illustratie van. In plaats van neutrale wedstrijdverslagen te bieden, schrijven sportjournalisten bovendien recensies. Waarbij er zelfs vanuit gegaan wordt dat de lezer de strijd ook al gezien heeft.

Een goed boek over sport is al helemaal zeldzaam, maar dit is er nu eens wel éen. Eduardo Galeano schreef het in de aanloop naar de Wereldkampioenschappen Voetbal in 1996, maar het is tijdloos.

Dit komt onder meer door Galeano’s aanpak, door heel veel korte verhaaltjes te brengen. Hij doet geen poging om het hele panorama weer te geven, maar zoomt strategisch in op tekenende details, die in zo’n boek met elkaar een overzicht maken.

Het best lukte die aanpak hem in Het boek der omhelzingen, en de drie delen van De kroniek van het vuur over de geschiedenis van Latijns-Amerika. Maar ook deze poging om enkel over voetbal te schrijven is zeer geslaagd. Omdat de sport een geschiedenis heeft, en in die geschiedenis zichtbaar wordt hoe een land bijvoorbeeld omging met niet-blanken.

Honduras en El Salvador begonnen in 1969 een oorlog met elkaar om een voetbalwedstrijd.

Het aardigst nog vind ik dan weer de bijna absurd droge opsommingen over de geschiedenis van de regels van het spel, alleen al omdat die aantonen hoe zeer het allemaal maar bedacht is.

In 1869 werd het definitief verboden de bal met de hand aan te raken, zo leerde ik. Daarop werd in 1871 de keeper ingevoerd die dat wel weer mocht in een beperkt gebied. Waar hij een doel beschermde dat toentertijd vijfenhalve meter hoog was.

En ook wist ik niet dat het tot diep in de 20e eeuw moest duren voordat spelers vervangen mochten worden. Dat het dus voor 1970 altijd loonde iemand uit de wedstrijd te trappen.

Maar goed, tegenwoordig is er weer andere rot in het voetbalspel.